Η «δημιουργική καταστροφή».Ενα άρθρο του οικονομολόγου Β.Βιλιαρδου που αξίζει ιδιαίτερης προσοχής

Share This To YourBlog.biz

Απάντηση: Η μέχρι σήμερα ανάπτυξη εντός του καπιταλιστικού συστήματος δεν ήταν γραμμική, αλλά ένας ανοδικός σπειροειδής κύκλος – όπου στο εκάστοτε «ναδίρ» εισερχόμαστε μετά από μία «δημιουργική καταστροφή» (στην περίπτωση κρατών, οι πόλεμοι, η εισβολή του ΔΝΤ, η οποία ουσιαστικά δεν διαφέρει από έναν πόλεμο, αφού αφήνει στο πέρασμα της ανάλογες καταστροφές, η κατάρρευση ενός πολιτικού συστήματος κλπ.). Όσον αφορά τους φυσικούς πόρους του πλανήτη, είναι σωστό πως ο καπιταλισμός τους εξαντλεί «παράλογα» – δεν πρόκειται όμως να αναλωθούν τόσο σύντομα, όσο νομίζουμε. 

Κατά την άποψη μου (μεσοπρόθεσμα, αφού όπως πολύ σωστά είπε ο Keynes, «μακροπρόθεσμα θα έχουμε όλοι πεθάνει», ενώ φυσικά δεν ζούμε σε έναν «άτρωτο» πλανήτη), αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μία προσωρινή στρέβλωση του συστήματος, από μία ελιτίστικη ομάδα (τράπεζες, καρτέλ, λέσχες κλπ.) - η οποία επεμβαίνει στο «σύστημα», επιθυμώντας ουτοπικά να κυριαρχήσει στον πλανήτη (οι οικονομικές προβλέψεις είναι τόσο δύσκολες, όσο και οι μετεωρολογικές – ενώ κανένας δεν μπορεί να επηρεάσει τον καιρό, όσο και αν συνωμοτεί εναντίον του). 

Υπάρχει εξαιρετικά μεγάλη ομοιότητα της σημερινής κρίσης, με αυτήν του 1929, οπότε δεν αποκλείονται οι συμβατικοί πόλεμοι – αν και οι οικονομικοί, όπως τους βιώνουμε σήμερα, δεν είναι λιγότερο επεκτατικοί ή καταστροφικοί (βλ. Γερμανία, Η.Π.Α. κλπ.). Δυστυχώς για εμάς στη Δύση (ευτυχώς ίσως για τον υπόλοιπο πλανήτη), η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων (Σοβιετική Ένωση, Κίνα κλπ.), άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου – αφού επέτρεψε την είσοδο στο καπιταλιστικό σύστημα σε δισεκατομμύρια (πεινασμένους) νέους εργαζομένους και σε επιχειρήσεις χαμηλού εργατικού κόστους. 

Η επιστροφή στον Keynes είναι μάλλον απίθανη, υπό τις παρούσες συνθήκες – ενώ επικρατεί ένας «παρεμβατικός μονεταρισμός», αν μπορεί κανείς να το ορίσει έτσι. Ο μονεταρισμός (M.Friedman – Σχολή του Σικάγου, νεοφιλελεύθερη θεωρία) πιστεύει ότι, το βασικότερο μέσον για τον έλεγχο της Οικονομίας είναι η ποσότητα του χρήματος – όπου η μεγάλη αύξηση της οδηγεί σε πληθωρισμό, ενώ η απότομη μείωση της σε αποπληθωρισμό (επιλέγεται η σχετικά σταθερή ποσότητα χρήματος). Εκτός αυτού θεωρεί ότι, η κεντρική κινητήρια δύναμη της κατανάλωσης δεν είναι το τρέχον εισόδημα, αλλά το αναμενόμενο σε όλη τη διάρκεια της ζωής κάθε ανθρώπου (η πρώτη κεντρική τράπεζα που υιοθέτησε τον έλεγχο της Οικονομίας μέσω της ποσότητας χρήματος, ήταν η γερμανική Bundesbank το 1974). 

Αυτό που συμβαίνει όμως σήμερα (προηγήθηκε η Ιαπωνία το 1990), όπου η ΕΚΤ μεγεθύνει συνεχώς την ποσότητα χρήματος, χωρίς να αυξάνεται η κατανάλωση, ούτε οι τιμές των προϊόντων ανοδικά, οπότε βιώνουμε ύφεση και αποπληθωρισμό, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό – οφείλεται δε πιθανότατα στην παγκοσμιοποίηση, η οποία «απαιτεί» μία νέα, δική της οικονομική θεωρία (τα επί πλέον χρήματα διατίθενται είτε κερδοσκοπικά, στα χρηματιστήρια δηλαδή, είτε τοποθετούνται σε άλλες οικονομίες – κυρίως στις αναπτυσσόμενες). 

Ο παλαιός φιλελευθερισμός (ελεύθερη αγορά, με κέντρο βάρους τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε συνθήκες Δημοκρατίας), έχει πλέον πάψει να υπάρχει – επειδή οι εταιρείες εξελίχθηκαν σε πολυεθνικά μονοπώλια (για τα οποία πιστεύεται σήμερα το γνωστό «too big to fail – too big to jail»), ενώ η Δημοκρατία «εξελίσσεται» στον απολυταρχικό καπιταλισμό «τύπου Κίνας». Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τη βιωσιμότητα της νέας αυτής τάξης πραγμάτων, την οποία φαίνεται, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, να αποδέχονται αδιαμαρτύρητα οι Πολίτες – οι οποίοι δεν αντιτίθενται στις διορισμένες τεχνοκρατικές κυβερνήσεις, έχοντας απογοητευθεί προφανώς από τη διαφθορά, τη διαπλοκή και την εξουσιομανία των δημοκρατικά εκλεγμένων. 

Οι μισθοί έχουν άμεση σχέση με την κερδοφορία των επιχειρήσεων - όχι φυσικά με την παραγωγικότητα, αλλά με την ανταγωνιστικότητα σε κάποιο βαθμό. Οι χαμηλοί μισθοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί στη Δύση, στην οποία υπερτερεί ο κλάδος των υπηρεσιών – όπου η αύξηση της παραγωγικότητας είναι πιο δύσκολη από τεχνολογικής πλευράς, σε σχέση με τη βιομηχανία. 

Οι χαμηλοί μισθοί που θέλουν να επιβάλλουν οι ηγετικές οικονομίες στις δυτικές αποικίες τους, είναι το αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης – κυρίως επειδή η αύξηση της κατανάλωσης αναμένεται να είναι μεγαλύτερη στις αναπτυσσόμενες χώρες (Κίνα κλπ.), οπότε δεν έχουν λόγο να αυξάνουν τους μισθούς στη Δύση, για να υποστηρίζουν την κατανάλωση. Στόχος τους είναι σήμερα η είσπραξη των πάσης φύσεως δανείων (άρα η λιτότητα των «πελατών» τους), με τα οποία παγιδεύτηκαν στο παρελθόν οι καταναλωτές και τα ανόητα κράτη. 

Ο συνδυασμός των χαμηλών μισθών και εισοδημάτων, με την υπερφορολόγηση και το ακριβό κόστος ζωής είναι πράγματι εκρηκτικός – ενώ είναι πολύ πιθανόν να χρεοκοπήσουμε ξανά στο εγγύς μέλλον και να φορτωθούν τα βάρη οι πολίτες των κρατών που μας δανείζουν. Φυσικά δεν είναι απίθανο, ένα «μυστικό σενάριο» των δανειστών και των τραπεζιτών, με στόχο την «απαγόρευση» της χρεοκοπίας της Ελλάδας και την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους, αποκλειστικά και μόνο από το ξεπούλημα των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας μας – σημερινών και μελλοντικών. 

Τέλος, βλέπω πολλά κόμματα που θέλουν να διώξουν το ΔΝΤ και τη Γερμανία, καθώς επίσης να οδηγήσουν την Ελλάδα στην έξοδο από την κρίση. Δεν βλέπω όμως να έχει κάποιο τις απαιτούμενες προϋποθέσεις (στελέχη, ανιδιοτέλεια κλπ.), ενώ θεωρώ πολύ δύσκολο το να λειτουργήσει κάτι σωστά, στηριζόμενο σε φθαρμένα υλικά και σε σαθρές βάσεις. Κανένα κόμμα δεν δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις στα θέματα που μας απασχολούν, ενώ κυριαρχεί η υπεκφυγή και η προστασία των κεκτημένων (καρέκλες) – γεγονός που μάλλον θα αλλάξει, μετά τη «δημιουργική καταστροφή».

 Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

Απάντηση: Η μέχρι σήμερα ανάπτυξη εντός του καπιταλιστικού συστήματος δεν ήταν γραμμική, αλλά ένας ανοδικός σπειροειδής κύκλος – όπου στο εκάστοτε «ναδίρ» εισερχόμαστε μετά από μία «δημιουργική καταστροφή» (στην περίπτωση κρατών, οι πόλεμοι, η εισβολή του ΔΝΤ, η οποία ουσιαστικά δεν διαφέρει από έναν πόλεμο, αφού αφήνει στο πέρασμα της ανάλογες καταστροφές, η κατάρρευση ενός πολιτικού συστήματος κλπ.). Όσον αφορά τους φυσικούς πόρους του πλανήτη, είναι σωστό πως ο καπιταλισμός τους εξαντλεί «παράλογα» – δεν πρόκειται όμως να αναλωθούν τόσο σύντομα, όσο νομίζουμε. 

Κατά την άποψη μου (μεσοπρόθεσμα, αφού όπως πολύ σωστά είπε ο Keynes, «μακροπρόθεσμα θα έχουμε όλοι πεθάνει», ενώ φυσικά δεν ζούμε σε έναν «άτρωτο» πλανήτη), αυτό που συμβαίνει σήμερα είναι μία προσωρινή στρέβλωση του συστήματος, από μία ελιτίστικη ομάδα (τράπεζες, καρτέλ, λέσχες κλπ.) - η οποία επεμβαίνει στο «σύστημα», επιθυμώντας ουτοπικά να κυριαρχήσει στον πλανήτη (οι οικονομικές προβλέψεις είναι τόσο δύσκολες, όσο και οι μετεωρολογικές – ενώ κανένας δεν μπορεί να επηρεάσει τον καιρό, όσο και αν συνωμοτεί εναντίον του). 

Υπάρχει εξαιρετικά μεγάλη ομοιότητα της σημερινής κρίσης, με αυτήν του 1929, οπότε δεν αποκλείονται οι συμβατικοί πόλεμοι – αν και οι οικονομικοί, όπως τους βιώνουμε σήμερα, δεν είναι λιγότερο επεκτατικοί ή καταστροφικοί (βλ. Γερμανία, Η.Π.Α. κλπ.). Δυστυχώς για εμάς στη Δύση (ευτυχώς ίσως για τον υπόλοιπο πλανήτη), η κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων (Σοβιετική Ένωση, Κίνα κλπ.), άνοιξε τους ασκούς του Αιόλου – αφού επέτρεψε την είσοδο στο καπιταλιστικό σύστημα σε δισεκατομμύρια (πεινασμένους) νέους εργαζομένους και σε επιχειρήσεις χαμηλού εργατικού κόστους. 

Η επιστροφή στον Keynes είναι μάλλον απίθανη, υπό τις παρούσες συνθήκες – ενώ επικρατεί ένας «παρεμβατικός μονεταρισμός», αν μπορεί κανείς να το ορίσει έτσι. Ο μονεταρισμός (M.Friedman – Σχολή του Σικάγου, νεοφιλελεύθερη θεωρία) πιστεύει ότι, το βασικότερο μέσον για τον έλεγχο της Οικονομίας είναι η ποσότητα του χρήματος – όπου η μεγάλη αύξηση της οδηγεί σε πληθωρισμό, ενώ η απότομη μείωση της σε αποπληθωρισμό (επιλέγεται η σχετικά σταθερή ποσότητα χρήματος). Εκτός αυτού θεωρεί ότι, η κεντρική κινητήρια δύναμη της κατανάλωσης δεν είναι το τρέχον εισόδημα, αλλά το αναμενόμενο σε όλη τη διάρκεια της ζωής κάθε ανθρώπου (η πρώτη κεντρική τράπεζα που υιοθέτησε τον έλεγχο της Οικονομίας μέσω της ποσότητας χρήματος, ήταν η γερμανική Bundesbank το 1974). 

Αυτό που συμβαίνει όμως σήμερα (προηγήθηκε η Ιαπωνία το 1990), όπου η ΕΚΤ μεγεθύνει συνεχώς την ποσότητα χρήματος, χωρίς να αυξάνεται η κατανάλωση, ούτε οι τιμές των προϊόντων ανοδικά, οπότε βιώνουμε ύφεση και αποπληθωρισμό, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό – οφείλεται δε πιθανότατα στην παγκοσμιοποίηση, η οποία «απαιτεί» μία νέα, δική της οικονομική θεωρία (τα επί πλέον χρήματα διατίθενται είτε κερδοσκοπικά, στα χρηματιστήρια δηλαδή, είτε τοποθετούνται σε άλλες οικονομίες – κυρίως στις αναπτυσσόμενες). 

Ο παλαιός φιλελευθερισμός (ελεύθερη αγορά, με κέντρο βάρους τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και σε συνθήκες Δημοκρατίας), έχει πλέον πάψει να υπάρχει – επειδή οι εταιρείες εξελίχθηκαν σε πολυεθνικά μονοπώλια (για τα οποία πιστεύεται σήμερα το γνωστό «too big to fail – too big to jail»), ενώ η Δημοκρατία «εξελίσσεται» στον απολυταρχικό καπιταλισμό «τύπου Κίνας». Κανένας δεν μπορεί να προβλέψει τη βιωσιμότητα της νέας αυτής τάξης πραγμάτων, την οποία φαίνεται, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, να αποδέχονται αδιαμαρτύρητα οι Πολίτες – οι οποίοι δεν αντιτίθενται στις διορισμένες τεχνοκρατικές κυβερνήσεις, έχοντας απογοητευθεί προφανώς από τη διαφθορά, τη διαπλοκή και την εξουσιομανία των δημοκρατικά εκλεγμένων. 

Οι μισθοί έχουν άμεση σχέση με την κερδοφορία των επιχειρήσεων - όχι φυσικά με την παραγωγικότητα, αλλά με την ανταγωνιστικότητα σε κάποιο βαθμό. Οι χαμηλοί μισθοί είναι ιδιαίτερα σημαντικοί στη Δύση, στην οποία υπερτερεί ο κλάδος των υπηρεσιών – όπου η αύξηση της παραγωγικότητας είναι πιο δύσκολη από τεχνολογικής πλευράς, σε σχέση με τη βιομηχανία. 

Οι χαμηλοί μισθοί που θέλουν να επιβάλλουν οι ηγετικές οικονομίες στις δυτικές αποικίες τους, είναι το αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης – κυρίως επειδή η αύξηση της κατανάλωσης αναμένεται να είναι μεγαλύτερη στις αναπτυσσόμενες χώρες (Κίνα κλπ.), οπότε δεν έχουν λόγο να αυξάνουν τους μισθούς στη Δύση, για να υποστηρίζουν την κατανάλωση. Στόχος τους είναι σήμερα η είσπραξη των πάσης φύσεως δανείων (άρα η λιτότητα των «πελατών» τους), με τα οποία παγιδεύτηκαν στο παρελθόν οι καταναλωτές και τα ανόητα κράτη. 

Ο συνδυασμός των χαμηλών μισθών και εισοδημάτων, με την υπερφορολόγηση και το ακριβό κόστος ζωής είναι πράγματι εκρηκτικός – ενώ είναι πολύ πιθανόν να χρεοκοπήσουμε ξανά στο εγγύς μέλλον και να φορτωθούν τα βάρη οι πολίτες των κρατών που μας δανείζουν. Φυσικά δεν είναι απίθανο, ένα «μυστικό σενάριο» των δανειστών και των τραπεζιτών, με στόχο την «απαγόρευση» της χρεοκοπίας της Ελλάδας και την αποπληρωμή του ελληνικού χρέους, αποκλειστικά και μόνο από το ξεπούλημα των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας μας – σημερινών και μελλοντικών. 

Τέλος, βλέπω πολλά κόμματα που θέλουν να διώξουν το ΔΝΤ και τη Γερμανία, καθώς επίσης να οδηγήσουν την Ελλάδα στην έξοδο από την κρίση. Δεν βλέπω όμως να έχει κάποιο τις απαιτούμενες προϋποθέσεις (στελέχη, ανιδιοτέλεια κλπ.), ενώ θεωρώ πολύ δύσκολο το να λειτουργήσει κάτι σωστά, στηριζόμενο σε φθαρμένα υλικά και σε σαθρές βάσεις. Κανένα κόμμα δεν δίνει συγκεκριμένες απαντήσεις στα θέματα που μας απασχολούν, ενώ κυριαρχεί η υπεκφυγή και η προστασία των κεκτημένων (καρέκλες) – γεγονός που μάλλον θα αλλάξει, μετά τη «δημιουργική καταστροφή».

 Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.